سرهنگ روانبخش، فرمانده انتظامی شهرستان کرمان: بسیاری از بانوانی که مورد مزاحمت قرار گرفته اند با گذشت های بیجا و پیگیری نکردن شکایات، عرصه را برای مزاحمان خیابانی هموار و کار را برای ما نهادهای قضایی، سخت تر می کنند

دکتر سعید معیدفر، جامعه شناس و استاد دانشگاه تهران: مزاحمت های خیابانی در کشور های توسعه نیافته شدیدتر از کشورهای توسعه یافته است. سبک زندگی در جامعه ی ما در دهه های اخیر دچار تغییر شده و متاسفانه در برخی موارد فرهنگی دوگانه داریم

دکترسهيلا شهشهاني، استاد دانشگاه شهید بهشتی: بالا رفتن سن ازدواج و مشكلاتي از اين قبيل منجر به بروز چنین ضایعه ای می شود و متاسفانه بعضی از بانوان ظلم دیده با شکایت نکردن به مراجع قانونی، جای ظالم را می گیرند و به همنوعان خود ظلم می کنند

اشاره:
متاسفانه سکوت زنان در برابر مزاحمت های خیابانی یکی از دلایل شیوع این جرائم در جامعه قلمداد می شود. از این رو مطالعه این پدیده و واکنش زنان در برابر این مزاحمت ها آن هم به بهانه روز جهانی زن ضروری به نظر می رسد. مزاحمت خیابانی بخشی از تجربه اجتماعی بسیاری از دختران و زنان است که مربوط به زمان ما هم نیست بلکه قدمتی بس طولانی دارد و در جوامع شهری بیشتر به چشم می خورد. ضمن اینکه از عمده رفتارهای نابهنجار اجتماعی محسوب می شود که در ایجاد ناامنی اجتماعی و سلب آرامش افراد نقش مهمی را ایفا می کند.
متلک پرانی، ولگردی، تنه زنی و اعمال غیراخلاقی در مجامع عمومی و هتک حرمت به نوامیس مردم همچنین رفتارهای کلامی و غیر کلامی نظیر سوت زدن، چشمک زدن، نیشگون گرفتن که محیط اجتماعی را به محیطی نا امن برای فعالیت اجتماعی تبدیل می کند  از مصادیق مزاحمت های  خیابانی محسوب می شوند. سکوت در برابر مزاحمت خیابانی به شیوع آن در جامعه دامن می زند. در واقع هر نوع فعالیتی که در فضای عمومی از سوی فردی در برخورد با فرد دیگر صورت بگیرد، به گونه ای که باعث آزار و اذیت آن فرد شود، مزاحمت خیابانی نامیده می شود.
لازم به ذکر است که یکی از زنان کرمانی که کارمند یکی از ارگان های دولتی نیز هست، چندی پیش با دفتر کرمان امروز تماس گرفت و از این ضایعه ی اجتماعی شکایت داشت و سکوت مطبوعات را در این زمینه محکوم کرد. این تماس سرآغاز تهیه این گزارش بود که امروز در حال مطالعه آن هستید.
کارشناسان چه می گویند؟
کارل در مقاله خود، مزاحمت های خیابانی برای زنان را یکی از مهم ترین معضلات زنان در سراسر جهان می داند. مزاحمت هایی نظیر سوت زدن، متلک پرانی، دست درازی و حتی رفتارهای گستاخانه تری که زنان در مکان های عمومی همواره در معرض مواجهه با آنها هستند. به گفته کارل، بیش از 80 درصد از زنان  مصاحبه شده در کشورهای کانادا و مصر و 100 درصد از زنانی که در ایالات متحده مورد پرسش واقع شده اند، گفته اند که در خیابان مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند. در کشور یمن این رقم بیش از 90 درصد اعلام شده است، حتی زنان متواضع و محجبه نیز از مزاحمت های خیابانی در امان نبوده اند و طبیعتا در ایران نیز شاهد این ضایعه ی اجتماعی هستیم.
زنان خودشان را حذف می کنند
مزاحمت خیابانی باعث طرد اجتماعی زنان و مانعی برای کسب امتیازات اجتماعی و جایگزینی تفکر فردی و فرهنگی آنان می شود و محیط زیست شهری را ناامن معرفی می کند. حریم خصوصی افراد را به خطر می اندازد و آنها را وادار به تغییر رفتار خود می کند و در نهایت این مساله باعث استمرار ظلم در حق زنان می شود. حال اینکه در این میان زنانی هستند که با گذشت بی جا و انصراف از شکایت، این متجاوزان و مزاحمان را یاری می رسانند و اینگونه است که باعث حذف تدریجی خود از جامعه می شوند. روانشناسان معتقدند، زنانی که در معرض توهین های عمومی در خیابان ها هستند از عوارض روحی و روانی، احساس تخریب، خجالت و خشم رنج می برند.
همه ی زنان آمریکایی؛ قربانی مزاحمت خیابانی!
دکتر سعید معیدفر، جامعه شناس و استاد دانشگاه تهران معتقد است که این نوع مزاحمت ها در کشور های توسعه نیافته شدیدتر از کشورهای توسعه یافته است و تغییر سبک زندگی در جامعه منجر به شکل گیری این پدیده می شود. سبک زندگی در جامعه ی ما در دهه های اخیر به شدت تغییر یافته است و تحت تاثیر فرآیندهای مدرن قرار گرفته و دوگانه شده است. از یک طرف ارزش های سنتی را داریم و از طرف دیگر آخرین تصاویر و محصولات فرهنگی غرب را از طریق اینترنت و ماهواره و رسانه های جمعی دریافت می کنیم. در واقع بین فرهنگ غرب و جامعه ما که محدودیت ها و مسائل خود را دارد، عدم تعادلی به وجود آمده که باید برای آن راهکاری اندیشیده شود.
بالا رفتن سن ازدواج!
دكتر سهيلا شهشهاني محقق مسائل زنان و استاد دانشگاه نیز در همین زمینه می گوید: بالا رفتن سن ازدواج و مشكلاتي از اين قبيل منجر به بروز این مشکلات می شود و متاسفانه در جامعه امروز، مزاحمت خیابانی پدیده ای آسیب زا و همواره معطوف به زنان و دختران است و اگر کنترل نشود در آینده ای نه چندان دور به پدیده ای عادی تبدیل خواهد شد. این بی اعتنایی اجتماعی و افزایش قابل ملاحظه آن در جامعه عمدتا به دلیل ساختارهای اجتماعی و شکایت نکردن بعضی از بانوان ظلم دیده است که متاسفانه با پیگیری نکردن خود، جای ظالم را می گیرند و به هم نوعان خود ظلم می کنند.
مسوولان چه می گویند؟
از آنجا که این موضوع و پیگیری مزاحمت ها به نیروی انتظامی کرمان مربوط می شود، تصمیم گرفتیم که با سرهنگ عبدالعلی روانبخش، فرمانده انتظامی شهرستان کرمان تماسی تلفنی داشته باشیم و نظر ایشان را جویا شویم. وی در پاسخ به سوال ما مبنی بر اینکه «آیا باید در رابطه با مزاحمت های خیابانی سکوت کرد یا خیر؟» چنین گفت: البته که نباید سکوت کرد!  مشکل پلیس کرمان بعد از مزاحمان خیابانی، افرادی هستند که مورد مزاحمت قرار می گیرند. بسیاری از خانم هایی که مورد مزاحمت قرار گرفته اند با گذشت های بیجا و پیگیری نکردن شکایات، عرصه را برای این مزاحمان هموار می کنند، بنده از همه خانم های محترم چند تقاضا دارم؛ اول اینکه در انتخاب نوع پوشش و رفتار خود دقت کنند، دوم اینکه به هیچ عنوان، تکرار می کنم به هیچ عنوان با افراد مزاحم درگیری فیزیکی و لفظی ایجاد نکنند، سوم اینکه از ایشان خواهش می کنم که حتما از افراد خاطی شکایت کنند و از این موضوع گذشت نکنند، چراکه گذشت در این مساله باعث می شود جامعه نا امن شود و فرد مزاحم به راحتی در خیابان به آزار دیگران ادامه دهد.
مدارس در صدر فهرست مزاحمت
فرمانده انتظامی شهرستان کرمان در بخشی دیگر از سخنانش به مناطق پر حادثه در شهر کرمان اشاره کرد (مناطقی که مزاحمتهای بیشتری در آن مشاهده شده است) و گفت: بیش از هر جا مدارس دخترانه است که مورد حمله ی این افراد قرار می گیرد و مناطقی از جمله میدان آزادی، مشتاق و خیابان شهید بهشتی نیز بیشتر از دیگر نقاط شهر مورد گزند هستند.
تدابیر امنیتی برای مدارس
از سرهنگ روانبخش پرسیدیم که پلیس کرمان در این باره چه کرده است و ایشان چنین پاسخ داد: در رابطه با امنیت مدارس، گشت مدارس را راه اندازی کرده ایم که در زمان آغاز به کار و تعطیلی مدارس در محدوده ای وسیع مشغول به گشت هستند. میدان آزادی و برخی دیگر از میدان های شهر تحت مراقبت پاسبان های پیاده و حتی نامحسوس هستند که به عنوان مثال در میدان آزادی به حدود شش نفر می رسند. وی در این مورد صبحت هایش را چنین ادامه داد: در برخی موارد پلیس کرمان حتی از تصاویر ثبت شده توسط دوربین های ترافیکی نیز استفاده می کند تا فرد خاطی را برای مجازات به دستگاه قضایی تحویل دهد.
بعضی بانوان مزاحمان را ترغیب می کنند
وی به رفتار متقابل بعضی خانم ها نیز اشاره کرد که در برخی موارد می تواند مشوقی برای مزاحمان خیابانی باشد و گفت: متلک هایی که مزاحمان به خانمها می گویند در برخی موارد جنبه طنز دارد و بعضی از خانمها به این واژه ها می خندند و همین خنده ها باعث تشویق و ترغیب برای تداوم می شود. آقای روانبخش ساده انگاری در این زمینه ها را خطرناک دانست و به وقایعی که در کرمان اتفاق افتاده است، اشاره کرد که در برخی موارد خانمهای جوان بدون شناخت از افراد مزاحم با ایشان مذاکره می کنند و گاهی  سوار اتومبیل های آنها می شوند که چنین حرکات خطر آفرینی در نهایت منتهی به پرونده های تجاوز و قتل می شود.
دست از ترس و خجالت بردارید!
عبدالعلی روانبخش در پایان سخنانش بازهم از افراد زیان دیده خواست که دست از خجالت و ترس بردارند و به پلیس مراجعه کنند تا نیروی انتظامی بتواند مجازات این افراد را پیگیری کند، چراکه بدون حضور شاکی نمی توان این افراد را دستگیر کرد و تنبیه نشدن مزاحمان نیز باعث تداوم این حرکت در جامعه خواهد شد.
حرف آخر!
بی توجهی در این مورد باعث مى شود که هم مزاحمان بدون هیچ دغدغه اى به آزارهاى خود ادامه دهند و هم زنان قربانى با سکوت اجبارى خود در برابر این آزارها، بهداشت روان خود را از دست دهند و در عرصه هاى اجتماعى به یک نیروى منفعل، بدون اعتماد به نفس و سست عنصر تبدیل شوند به طورى که توان انجام کارهاى معمول اجتماعى خود را نداشته باشند و از کارایى شان به شدت کاسته شود و این اتفاق، یک فاجعه خواهد بود.
پس بهتر است که بانوان به توصیه های نیروی انتظامی توجه بیشتری داشته باشند و چنین مواردی را به این نهاد گزارش کنند تا در پاکسازی جامعه از چنین افرادی سهیم شوند  تا بتوانیم دست در دست هم، ریشه ی این علف هرز را در کشور عزیزمان بخشکانیم.