پهنای باند، ترجمه لغت به لغت اصطلاح Bandwidth است. در بعضی جاها این اصطلاح را «عرض باند» هم ترجمه کرده‌اند. اگر بخواهیم درک خوبی از معنای این اصطلاح داشته باشیم بد نیست به این مثال توجه کنید. اتوبانی را در نظر بگیرید، معمولاً هر اتوبان یا بزرگراه دارای چند خط (Line) یا باند (Band) است که ظرفیت این بزرگراه را معین می‌کند. مثلاً اگر بزرگراهی دارای 2 خط باشد طبیعتاً به طور هم‌زمان و از یک نقطه از بزرگراه فقط 2 عدد ماشین امکان عبور دارند و اگر بزرگراهی دارای 4 خط یا باند باشد به طور هم‌زمان 4 ماشین امکان عبور از کنار هم را دارند.

خوب حالا کافی است در این مثال به جای ماشین، بیت‌(Bit) و به جای بزرگراه یا اتوبان، سیم یا فیبر نوری که در واقع محیط انتقال اطلاعات هستند، بگذارید.

مثال دیگری که می تواند به درک بهتر شما از این موضوع کمک کند، لوله‌های انتقال آب است. هر چقدر قطر لوله آب بزرگ‌تر باشد، امکان انتقال آب بیشتری از یک نقطه به نقطه دیگر را دارد. درست مثل پهنای باند، هر چه پهنای باند بیشتری داشته باشیم، امکان انتقال اطلاعات بیشتری از یک نقطه به نقطه دیگر را داریم.

در واقع پهنای باند یا عرض باند به شما می‌گوید به طور هم زمان چند بیت می‌تواند از کنار هم رد شوند یا در طول محیط ارتباطی شما با شبکه جا‌به‌جا شوند.

اگر خودتان هم فکر کنید شاید بتوانید مثال‌های بیشتر و بهتری برای درک بهتر موضوع متصور شوید.

تنها نکته‌ای که ذکر آن لازم به نظر می‌رسد تفاوت اصلی در مثال‌های ذکر شده با پهنای باند است. در مثال‌های بالا هر چه تعداد خطوط یا پهنای اتوبان بیشتر باشد، تعداد ماشین بیشتری می‌توانند به طور هم زمان از کنار هم عبور کنند. همچنین هر چقدر قطر لوله‌های انتقال آب بیشتر باشد، حجم بیشتری از آب می‌تواند در هر لحظه منتقل شود. اما در وسایل مخابراتی و ارتباطی، صحبت از عرض یا پهنای فیزیکی نیست. به عبارت دیگر برای انتقال اطلاعات بیشتر در یک واحد زمان (مثلاً ثانیه) نیازی به پهن‌تر کردن و یا عریض کردن محیط انتقال(مثلاً سیم یا فیبرنوی) نیست. در واقع در محیط‌های مخابراتی این مودم‌ها هستند که وظیفه رد و بدل کردن اطلاعات را به عهده دارند. به عبارت دیگر، هر چه توانایی مودم شما بیشتر باشد، می‌تواند حجم بیشتری از اطلاعات را بر روی محیط انتقال جابه‌جا کند.

البته در وسایل مخابراتی هم توانایی مودم‌ها و هم توانایی محیط‌های انتقال در حجم انتقال اطلاعات مؤثرند.

فکر کنم با این توضیحات، بیشتر متوجه اهمیت نقش مودم و توانایی محیط انتقال یا همان کابل‌های مخابراتی در تبادل اطلاعات شده باشید. به عبارت دیگر اینکه اگر گاهی با یک مودم مثلاً 56k با سرعت52k به اینترنت وصل می‌شوید و گاهی با سرعت 49k، علاوه بر مودم به توانایی محیط انتقال نیز بستگی خواهد داشت.

آخرین نکته ضروری در این زمینه، واحد انتقال اطلاعات و ضرایب آن است. همان طور که می‌دانید واحد انتقال اطلاعات بیت در ثانیه است. در محیط تئوریک هر میزان پهنای باند را می‌توانید متصور شوید. از یک بیت در ثانیه(1 bps) تا میلیون‌ها بیت در ثانیه(M bps) و یا بیشتر. اما در محیط عملی معمولاً با محدودیت‌هایی روبرو هستید. مثلاً شما نمی‌توانید از یک شرکت ارائه دهنده خدمات پهنای باند (نظیر شرکت مخابرات ایران) درخواست پهنای باندی به میزان 913kbps کنید. کوچک‌ترین واحد رایج پهنای باند 64K است و معمولاً شرکت‌های مخابراتی جدولی را ارائه می‌دهند که نشان دهنده پهنای باندهایی است که امکان ارائه آن را دارند.

تولید کنندگان تجهیزات سخت افزاری شبکه در زمان ارائه محصولات خود تبلیغات زیادی را در ارتباط با پهنای باند ، انجام می دهند . اکثر کاربران اینترنت نسبت به میزان پهنای باند مودم خود و یا سرویس اینترنت braodband دارای آگاهی لازم می باشند.پهنای باند، ظرفیت اتصال ایجاد شده را مشخص نموده و بدیهی است که هر اندازه ظرفیت فوق بیشتر باشد ، امکان دستیابی به منابع شبکه با سرعت بیشتری فراهم می گردد . پهنای باند ، ظرفیت تئوری و یا عملی یک اتصال شبکه و یا یک اینترفیس را مشخص نموده که در عمل ممکن است با یکدیگر متفاوت باشند . مثلا” یک مودم V.90 پهنای باندی معادل 56 kbps را در حالت سقف پهنای باند حمایت می نماید ولی با توجه به محدودیت های خطوط تلفن و سایر عوامل موجود، عملا” امکان رسیدن به محدوده فوق وجود نخواهد داشت . یک شبکه اترنت سریع نیز از لحاظ تئوری قادر به حمایت پهنای باندی معادل 100Mbps است ، ولی عملا” این وضعیت در عمل محقق نخواهد شد ( تفاوت ظرفیت تئوری پهنای باند با ظرفیت واقعی ).

● پهنای باند بالا و broadband :

در برخی موارد واژه های “پهنای باند بالا” و ” braodband ” به جای یکدیگر استفاده می گردند . کارشناسان شبکه در برخی موارد از واژه “پهنای باند بالا ” به منظور مشخص نمودن سرعت بالای اتصال به اینترنت استفاده می نمایند . در این رابطه تعاریف متفاوتی وجود دارد . این نوع اتصالات، پهنای باندی بین 64Kbps تا 300kbps و یا بیشتر را ارائه می نمایند . پهنای باند بالا با broadband متفاوت است . broadband ، نشاندهنده روش استفاده شده به منظور ایجاد یک ارتباط است در صورتی که پهنای باند ، نرخ انتقال داده از طریق محیط انتقال را نشان می دهد.

● اندازه گیری پهنای باند شبکه:

به منظور اندازه گیری پهنای باند اتصال شبکه می توان از ابزارهای متعددی استفاده نمود . برای اندازه گیری پهنای باند در شبکه های محلی ( LAN ) ، از برنامه هائی نظیر netpref و ttcp ، استفاده می گردد. در زمان اتصال به اینترنت و به منظور تست پهنای باند می توان از برنامه های متعددی استفاده نمود . تعداد زیادی از برنامه های فوق را می توان با مراجعه به صفحات وب عمومی استفاده نمود . صرفنظر از نوع نرم افزاری که از آن به منظور اندازه گیری پهنای باند استفاده می گردد ، پهنای باند دارای محدوده بسیار متغیری است که اندازه گیری دقیق آن امری مشکل است.

● تاخیر :

پهنای باند صرفا” یکی از عناصر تاثیر گذار در سرعت یک شبکه است . تاخیر( Latency ) که نشاندهنده میزان تاخیر در پردازش داده در شبکه است ، یکی دیگر از عناصر مهم در ارزیابی کارآئی و سرعت یک شبکه است که دارای ارتباطی نزدیک با پهنای باند می باشد . از لحاظ تئوری سقف پهنای باند ثابت است . پهنای باند واقعی متغیر بوده و می تواند عامل بروز تاخیر در یک شبکه گردد . وجود تاخیر زیاد در پردازش داده در شبکه و در یک محدوده زمانی کوتاه می تواند باعث بروز یک بحران در شبکه شده و پیامد آن پیشگیری از حرکت داده بر روی محیط انتقال و کاهش استفاده موثر از پهنای باند باشد .

● تاخیر و سرویس اینترنت ماهواره ای :

دستیابی به اینترنت با استفاده از ماهواره به خوبی تفاوت بین پهنای باند و تاخیر را نشان می دهد . ارتباطات مبتنی بر ماهواره دارای پهنای باند و تاخیر بالائی می باشند . مثلا” زمانی که کاربری درخواست یک صفحه وب را می نمائید ، مدت زمانی که بطول می انجامد تا صفحه در حافظه مستقر گردد با این که کوتاه بنظر می آید ولی کاملا” ملموس است. تاخیر فوق به دلیل تاخیر انتشار است .علاوه بر تاخیر انتشار ، یک شبکه ممکن است با نوع های دیگری از تاخیر مواجه گردد . تاخیر انتقال ( مرتبط با خصایص فیزیکی محیط انتقال ) و تاخیر پردازش ( ارسال درخواست از طریق سرویس دهندگان پروکسی و یا ایجاد hops بر روی اینترنت ) دو نمونه متداول در این زمینه می باشند .

● اندازه گیری تاخیر در یک شبکه :

از ابزارهای شبکه ای متعددی نظیر ping و traceroute می توان به منظور اندازه گیری میزان تاخیر در یک شبکه استفاده نمود . برنامه های فوق فاصله زمانی بین ارسال یک بسته اطلاعاتی از مبداء به مقصد و برگشت آن را محاسبه می نمایند . به زمان فوق round trip ، گفته می شود . round trip تنها روش موجود به منظور تشخیص و یا بدست آوردن میزان تاخیر در یک شبکه نبوده و در این رابطه می توان از برنامه های متعددی استفاده نمود.

پهنای باند و تاخیر دو عنصر تاثیر گذار در کارائی یک شبکه می باشند .معمولا” از واژه ( Quality of Service) به منظور نشان دادن وضعیت کارائی یک شبکه استفاده می گردد که در آن دو شاخص مهم پهنای باند و تاخیر مورد تو جه قرار می گیرد.

استفاده از 100درصد پهنای باند در ویندوز Xp

استفاده از 100درصد پهنای باند در ویندوز Xp
برای این که بتوانید از 100 درصد پهنای باندتان استفاده کنید مراحل زیر را انجام دهید:

1- Run را از منوی Start اجرا کنید.
2- در Run عبارت Gpedit.Msc را تایپ کرده و OK را کلیک کنید.
3- منتظر بمانید تا Group Policy اجرا شود.
4- در بخش Local Computer Policy و در زیر Computer Configuration گزینه Administrative Templates را گسترش دهید (این کار را با کلیک بر روی علامت + کار آن انجام دهید)
5- در لیست باز شده گزینه Network را نیز گسترش دهید.
6- حال در این لیست QoS Packet Scheduler را انتخاب کنید.
7- به گزینه هایی که در سمت راست ظاهر می شوند دقت کنید.
8- بر روی Limit Reservable Bandwith کلیک راست کرده و Properties را کلیک کنید.
9- پس از اینکه پنجره Limit Reservable Bandwith Properties باز شد در برگه Setting و در زیر Limit Reservable Bandwith گزینه Enabled را انتخاب کنید .
10- مشاهده می کنید که با انتخاب آن در روبروی Bandwidth Limit مقدار پیش فرض آن یعنی 20 درصد به نمایش در می آید.
11- به جای عدد 20 مقدار 0 را تایپ کرده و OK را کلیک کنید.
12- حال به Connection  که بوسیله آن به اینترنت وصل می شوید رفته و بر روی دکه Properties کلیک کنید.
13- به برگه Networking بروید و دقت کنید که QoS Packet Scheduler فعال باشد (تیک کنار آن مشاهده شود)
14- این پنجره را OK کنید.
15- کامپیوتر خود را Restart کنید.